بررسی اثر عصاره میوه گیاه دارویی خارخاسک بر قند خون در موش صحرایی دیابتی

مقدمه: گیاه خارخاسک بومی ایران بوده، در طب سنتی، خواص درمانی متفاوتی چون دفع سنگ کلیه و مثانه، رفع التهاب مجاری ادرار و تنظیم فشارخون دارد. هدف: در این بررسی، هدف ارزیابی اثرات مقادیر متفاوت از عصاره میوه گیاه خارخاسک بر قندخون در موش صحرایی دیابتی در مقایسه با داروی گلی بن‌ کلامید در کوتاه مدت و بلند مدت است. روش بررسی: تعداد 60 سر موش صحرایی نر بالغ نژاد ویستار به وزن 250 - 200 گرم انتخاب، در شرایط یکسان نگهداری و به وسیله تزریق استرپتوزوسین با دوز 50 میلی‌گرم بر کیلوگرم داخل صفاقی دیابتی شدند. عصاره هیدروالکلی گیاه خارخاسک در دوزهای 15، 30، 60، 150، 250، 500، 750 و 1000 میلی‌گرم بر کیلوگرم در بررسی فاز حاد و در دوزهای 500، 750 و 1000 در بررسی فاز مزمن و داروی گلی بن کلامید به مقدار 10 میلی‌گرم بر کیلوگرم (محلول در ml 3 DMSO 10%) به روش داخل صفاقی تزریق شد. سپس نمونه خون از ورید دمی موش‌های ناشتا و 2 ساعت پس از تغذیه جمع‌آوری و قند خون با استفاده از دستگاه گلوکومتر اندازه‌گیری شد. نتایج: نتایج آنالیز آماری نشان داد عصاره هیدروالکلی میوه گیاه خارخاسک سبب کاهش وابسته به دوز قندخون در موش‌های دیابتی در مقایسه با داروی معیار (گلی بن کلامید 10 میلی‌گرم بر کیلوگرم) و گروه شاهد (DMSO 10%) می‌شود؛ به شکلی که دوزهای 15، 30، 60، 150، 250 و 500 میلی‌گرم بر کیلوگرم تاثیر معنی‌داری بر قند خون نداشتند، در حالی‌که دوزهای 750 و 1000 سبب کاهش پیش‌رونده قند خون 2 ساعته و ناشتا شدند (000/0p=). نتیجه‌گیری: عصاره هیدروالکلی میوه گیاه خارخاسک باعث کاهش وابسته به دوز قندخون در موش‌های دیابتی شد. انجام بررسی‌های بیشتر و طولانی‌تر و بررسی اثرات جانبی گیاه در میان جمعیت هدف پیشنهاد می‌شود.